Фидеизм

Фидеизм
Фидеизм (лат.fides – сенім, наным) – нанымның ақылдан, діни наным актісінде (іс - әрекетінде) берілетін аянның, ашудың (откровение) әлем мен адамды рационалды түсінуден басымдылығын бекітетін философиялық ілімдердің жалпы аты. Ең белгілі фидеистік теорияларға «таза наным» («чистая вера» - Тертуллиан, М.Лютер, С.Кьеркегор) және «наным мен ақылдың үйлесушілігі» («гармония веры и разума» - Климент Александрийский, Августин, Ансельм Кентерберийский,Фома Аквинский) концепциялары жатады.
«Таза наным» доктринасы діни, мистика – психологиялық сипатта және оның негізінде діндар адамдардың Құдайға жеке сенімі (наным – жанды құтқарудың жалғыз шарты) жатқандығын білдіреді, діни толғанудың радикалды парадоксализмі мен қисынсыздығын (алогичность) көрсетеді («сенемін, себебі абсурдты» - «верую, ибо абсурдно»), наным мен ақылдың арасындағы алшақтықты барынша астарлайды және сенім – нанымды рационализациялау әрекеттерін келемеждейді. «Наным мен ақылдың үйлесушілігі» туралы ілім наным догматтары дәлелдеуге де, сынауға да жатпайтын аксиомалар ретінде ақылға ұсынылады, бірақ олар ақылға қисындық (логикалық) ой тұжырымдарының тізбегі үшін басталу нүктесі болады деп.
Фидеизмнің қазіргі жақтаушылары ғылымды және рационалды танымды мойындайды, бірақ болмыс пен адам тіршілігінің негізгі сұрақтарына жауаптардың қайнар көз ретінде, сол сияқты құлықтылық фундамент ретінде наным мен діни сананың басымдығына ерекше назар аударады. Фидеизм ұғымы философияның рационалистік бағытталған жүйелерінде де пайдаланылады (мыс., неотомизмде).

Философиялық терминдердің сөздігі. - Павлодар: ПМПИ. . 2011.

Игры ⚽ Поможем решить контрольную работу
Синонимы:


Смотреть что такое "Фидеизм" в других словарях:

  • ФИДЕИЗМ — (фр. fideisme от лат. fides вера) теологическая концепция, утверждающая абсолютный примат религиозной веры над разумом: разум не способен доказать истины религии, а поэтому верующие должны опираться только на веру, которая возникает в религиозном …   Философская энциклопедия

  • фидеизм — а, м. fidéisme m. Идеалистическое направление в буржуазной философии, заменяющее знание верой, подчиняющее науку религии. БАС 1. Субъективистская линия в вопросе о причинности есть философский идеализм (к разновидностям которого относятся теории… …   Исторический словарь галлицизмов русского языка

  • Фидеизм —  Фидеизм  ♦ Fidéisme    Учение, особенно религиозное, основанное исключительно на вере (fides) и исключающее рациональное познание. В области религии противостоит рационализму. Церковь традиционно видит в фидеизме две ереси: ни одной веры, ни… …   Философский словарь Спонвиля

  • ФИДЕИЗМ — (от латинского fides вера), религиозное мировоззрение, утверждающее примат веры над разумом. Характерен для теистических религий (смотри Теизм) …   Современная энциклопедия

  • ФИДЕИЗМ — (от лат. fides вера) религиозное мировоззрение, утверждающее примат веры над разумом. Характерен для теистических религий …   Большой Энциклопедический словарь

  • ФИДЕИЗМ — [дэ], фидеизма, мн. нет, муж. (от лат. fides вера) (филос.). Идеалистическое реакционное философское учение, ставящее веру на место знания. «Энгельс показал Дюрингу, что отрицание объективной реальности времени и пространства теоретически есть… …   Толковый словарь Ушакова

  • ФИДЕИЗМ — [дэ ], а, муж. Религиозное учение, ставящее веру над разумом. | прил. фидеистический, ая, ое. Фидеистические взгляды. Толковый словарь Ожегова. С.И. Ожегов, Н.Ю. Шведова. 1949 1992 …   Толковый словарь Ожегова

  • фидеизм — сущ., кол во синонимов: 1 • мировоззрение (26) Словарь синонимов ASIS. В.Н. Тришин. 2013 …   Словарь синонимов

  • ФИДЕИЗМ — (от лат. fides вера) англ. fideism; нем. Fideismus. Утверждение приоритета веры над разумом, божественного откровения над рациональными способами освоения действительности. Antinazi. Энциклопедия социологии, 2009 …   Энциклопедия социологии

  • Фидеизм — (лат. fides – вера) – религиозное мировоззрение, утверждающее примат веры над разумом. Характерен для теистических религий. Большой толковый словарь по культурологии.. Кононенко Б.И.. 2003 …   Энциклопедия культурологии


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»